امروز میخواهیم درباره افرادی صحبت کنیم که به اصطلاح، «خودشان، آقای خودشان هستند». این قشر از نیروی کار، فریلنسر (Freelancer) یا آزادکار نام دارند. فریلنسرها معمولاً هر زمان که بخواهند کار میکنند که خب، این خودش نوعی مزیت به حساب میآید. با این حال، در فریلنسینگ یا آزادکاری هم همیشه وضع گلوبلبل نیست و مشکلات مربوط به خودش را دارد.
ما میدانیم که بسیاری از شما با عبارت فریلنسینگ آشنایی دارید و در حال حاضر میدانید که از چه صحبت میکنیم. با این حال، هنوز عدهای وجود دارند که با سیستم کاری فریلنسرها آشنایی ندارند و حتی بعضی از آنها نمیدانند قرار است راجع به چه چیزی در این مقاله صحبت کنیم.
به همین دلیل، سعی داریم در همینجا سخن کوتاه کنیم و جوانب مختلف فریلنسینگ را بررسی کنیم تا بتوانیم به تعریفی جامعه از عبارات فریلنسینگ و فریلنسر برسیم. پیشنهاد میکنم خواندن این مقاله را از دست ندهید.
بد نیست در ابتدا نگاهی به پیشینهی تاریخی این کلمات داشته باشیم.
اصطلاح فریلنسر (Freelancer) بارها و بارها توسط والتر اسکات (Walter Scott) در رمان مشهور آیوانهو (Ivanhoe) به کار برده شده است. این لغت به جنگجویان مزدور قرون وسطایی اشاره دارد که هیچگونه تعهدی به خاندان سلطنتی یا اشرافزادگان نداشتند.
توماس.آن براون (Thomas N. Brown) نیز پیشتر در کتاب دوران زندگی هیو میلر (The Life And Times Of Hugh Miller) از این اصطلاح استفاده کرد. بعدها لغتنامهی انگلیسی آکسفورد این واژه را جزو افعال دستهبندی نمود (Freelance). با این حال، امروزه لغت فریلنس به شکل فعل، اسم، صفت و حتی قید در زبان انگلیسی کاربرد دارد.
حال که با تاریخچه این کلمات آشنا شدیم، سرنخهایی از تغییرات زبانی و معنی فعلی این کلمات در اختیار داریم.
فریلنسینگ (Freelancing) در لغت به معنای آزادکاری است و فریلنسر (Freelancer) به شخصی گفته میشود که خود اشتغال بوده و لزوماً تعهد بلندمدتی به شرکت یا مجموعهای خاص ندارد.
بعضی از فریلنسرها توسط شرکتها و موسسات به دیگران معرفی میشوند. اما بعضی دیگر بهصورت کاملاً مستقل، از طریق انجمنها و وبسایتهای معتبر به فعالیت مشغول هستند. بنابراین نحوهی همکاری فریلنسرها بسته به شرایط بسیار متفاوت است؛ مثلاً برخی خواهان عقد قرارداد کاری و رسمی هستند؛ در حالی که عدهی دیگر به صورت رایگان و به امید کسب شهرت کار میکنند.
دستمزد فریلنسرها چگونه پرداخت میشود؟
دستمزد فریلنسرها نیز بسته به مهارت، تجربه و زمینهی کاری به روشهای مختلفی پرداخت میگردد؛ مثلاً برخی مبلغ مورد نظر را بهصورت روزانه، ساعتی یا پس از انجام پروژه دریافت مینمایند. عدهای هم هزینهی کل را برآورد کرده و مبلغی را پیشاپیش بهعنوان بیعانه از مشتری میگیرند. برای پروژههای مهم و پیچیدهتر نیز قراردادهایی تنظیم میشود که دستمزد فریلنسر را پس از انجام هر مرحله و بر حسب کیفیت کار واریز میکنند.
اصطلاح فریلنسینگ بیشتر در حوزههای ادبی و علمی مورد استفاده قرار میگیرد و به عقیدهی برخی نظریهشناسان، اصطلاحی وابسته به دانش و فرهنگ است. نویسندگی، ویراستاری، هنرپیشگی، موسیقی، برنامهنویسی کامپیوتر، طراحی وب، مترجمی، تصویرگری، بازاریابی، تولید فیلم و محتوا، همه و همه از زمینههای مربوط به فریلنسینگ به شمار میروند که در این میان نویسندگی، تبلیغات، طراحی و مترجمی طرفداران بیشتری را به خود اختصاص دادهاند.
فریلنسر و مشتقات آن در حوزههای هنر و نویسندگی به کسانی گفته میشود که برای چاپ و توزیع آثار خلقشدهی خود به یک یا چندین ناشر احتیاج دارند. این افراد، عمدتاً با دریافت وجه نقد، حق نشر آثار خود را در یک بازهی زمانی محدود به ناشران واگذار مینمایند.
شاید فکر کنید که فریلنسر همان پیمانکار است ولی خیلی فرق دارد؛ برخلاف فریلنسر، پیمانکار از قبل، تحت نظر ناشر یا سازمان قرار دارد و پس از اتمام همکاری، دیگر اجازهی خلق یا توزیع آثار را نداشته و در صورت تخلف طبق قانون با وی رفتار خواهد شد.
همانطور که قبلاً گفتیم فریلنسینگ یا آزادکاری یکی از بهترین راهها برای کسانیست که میخواهند برای خودشان کار کنند. فریلنسرها میتوانند در آنِ واحد برای چند کارفرما کار کنند و از مهارتهای مختلفشان برای پول درآوردن استفاده کنند. حتی تایم کاریشان دست خودشان است و در هر موقع از روز که دوست دارند میتوانند کار کنند.
به نظر ایدهآل میآید، نه؟ به خصوص اگر دوست ندارید زیاد با افراد سر و کله بزنید، با فریلنسری میتوانید از کار کردن در محیط دلخواه خود لذت ببرید و از اینکه ابتکار عمل دست خودتان است، خرسند باشید؛ چون این بهترین کار برای شماست.
در مورد کارهایی که میتوانید انجام بدهید، فکر کنید. شاید شما یک نویسنده باشید یا یک عکاس، ریاضیدان، طراح وب، بازاریاب، تصویرساز، دانشمند یا حتی بافنده سبد! حتماً برای شما کار پیدا خواهد شد. کافی است بدانید از چه چیزی واقعاً لذت میبرید؟ نقاط قوت شما کجاست؟ از کلیه کارهایی که تصور میکنید میتوانید به وسیلهشان کسب درآمد کنید، یک فهرست تهیه کنید.
تنها علایق و مهارتهای خودتان را ننویسید. هر چیزی را که فکر میکنید از پسش برمیآیید، یادداشت کنید. هر آنچه تا به حال درباره ویژگیهای فریلنسرها شنیدهاید را به کلی فراموش کنید. پیش از شروع کار، به هیچ وجه، خودتان را محدود نکنید.
کمی بازار را ارزیابی کنید. جدای از اینکه هر مهارتی جایگاه خاص خود را دارد، شما باید دنبال مهارتی باشید که بیشتر از همه، بازار خواهانش هست. اگر قصد دارید به عنوان یک فریلنسر فعالیت کنید، توصیه ما به شما این است که دنبال مهارتی باشید که مردم، بیشتر بابت آن پول میدهند یا حداقل قابلیت توسعه دادن در حوزه موردعلاقهتان را در آینده داشته باشد. حتماً پیرامون بازار کار حوزهای که قرار است در آن فعالیت داشته باشید، تحقیق کنید.
برای مثال یک نویسنده چیره دست در مقایسه با فردی که متخصص کفشهای قرن 15 آلمان است، راحتتر شغل مورد نظرش را پیدا میکند. حتماً این نکته را در نظر داشته باشید که چه تعدادی از مردم حاضرند برای تخصصتان هزینه کنند. همچنین، این نکته را هم در نظر داشته باشید که آیا میتوانید در آینده کار خود را گسترش دهید.
هر آنچه که برای شروع کار نیاز دارید را آماده کنید و قدم اول را محکم بردارید. اگر میخواهید به عنوان کارشناس تولید محتوا فعالیت کنید، مطمئن شوید که کامپیوتری صحیح و سالم و یک اینترنت پرسرعت در اختیار دارید. یا اگر میخواهید عکاسی کنید، دوربینتان را بررسی کنید. اگر میخواهید کار آماری انجام دهید، نرمافزارهای تخصصی موجود در این زمینه را یاد بگیرید. همچنین، اگر هنوز نمیتوانید کارهای فورس ماژور را انجام دهید، بهتر است درخواستتان را قبول نکنید.
شما باید به عنوان یک فریلنسر در کارتان سرمایهگذاری کنید. هرگز ضربالمثل “پول، پول میآورد” را فراموش نکنید.
برای خودتان برنامه داشته باشید. یک نرخ منطقی برای هر ساعت کار خودتان در نظر بگیرید، و البته از قیمت رقبا نیز خبر داشته باشید. به خاطر داشته باشید که هر چه تجربیات بیشتری داشته باشید، خواهید توانست به مراتب نرخ بیشتری برای ساعات کاری خود تعیین کنید.
مشخص کنید که به چه مقدار کار کردن احتیاج دارید، البته برای کسی که تازه فریلنسینگ را آغاز کرده است، بهتر است برنامهای برای پیش بردن سریعتر کارها داشته باشید. مثلاً یک پروژه به خصوص چندساعته تمام میشود و همچنین، چند پروژه را میتوانید به طور همزمان و سروقت به اتمام برساند. در هر صورت وقتی پروژههای جدید را با برنامه برمیدارید، خیالتان راحت میشود که چه از لحاظی مالی و چه از لحاظ زمانی، خستهکننده نخواهند بود.
یک معلم داشته باشید. بهترین راه برای یادگرفتنِ صنعت جدید، کمک گرفتن و صحبت کردن با شخصی است که خود در این کار متخصص باشد. شما میتوانید به طرق مختلف چنین افرادی را پیدا کنید. از خانواده، دوستان، معلمان، همکاران و … بخواهید که اگر کسی را میشناسند که فریلنسر است به شما معرفی کنند.
همچنین، بهصورت آنلاین هم میتوانید افراد خبرهای که در این صنعت مشغول هستند را پیدا کنید. به علاوه، میتوانید اتفاقات حوزه کاریتان را به صورت آنلاین دنبال کنید. جدای از تمام علایقتان، تنها چیزی که به آن احتیاج دارید، دیده شدن است.
یک معلم به شما کمک خواهد کرد که ارزشهای خود را بشناسید. او به شما سرنخ و ایده خواهد داد و شاید هم شما را با برخی از مخاطبانش آشنا کند تا کار را شروع کنید. شما باید به معلم یا منتور خود نشان دهید که سرسختانه در حال تلاش هستید. مطمئن شوید که پیش از اینکه با کسی رسماً قرارداد ببندید، به اندازه کافی تحقیق کنید و منابع لازم را گردآوری کنید.
یادتان باشد او به شما کمک میکند تا به خواستههایتان برسید. پس قدردانشان باشید. سخت تلاش کنید و به آنها نشان دهید که شایسته زحماتشان هستید.
به اسم خودتان مانند یک برند، اعتبار ببخشید. هرگز فراموش نکنید که به عنوان یک فریلنسر برای خودتان کسبوکار دارید. در واقع، با شناساندن خود، محصولتان را معرفی میکنید. به این فکر کنید که چه چیزی باعث میشود شما از رقبا متفاوتتر به نظر برسید. آیا شما شوخطبع هستید؟ آیا شما واقعاً کارآمد هستید؟ آیا شما سابقه آموزشی قوی دارید؟ از هرکدام از ویژگیهای مطلوبتان، به نفع خود استفاده کنید.
پروژههای خود را به صورت حضوری یا آنلاین بپذیرید. وقتی همکاری با اولین مشتریتان را شروع کردید ، هرگز او را دلسرد نکنید. تا میتوانید تلاش کنید! در انجام کارها خلاق باشید و با خوشرویی، تمامِ جوانب کار را پذیرا باشی زیرا شما کار میکنید تا خودتان را بسازید، تجربه کسب کنید، تا درنهایت بتوانید کارهایی با دستمزدهای بالاتر بگیرید.
از کسبوکار خود دفاع کنید و به مشتریان توضیح دهید که چرا سرویسهایی که ارائه میدهید برای آنها مفیدتر است. نامۀ کتبی و رزومه خود را برای وبسایتهایی که مکرراً با آنها کار میکنید یا خواهان استخدام شما هستند، بفرستید. از گوگل برای پیدا کردن نیازمندیهای شغلی که درخواست خدمات خاصی دارند، استفاده کنید.
از وبسایتهایی مانند پونیشا و انجام میدم برای یافتن پروژههای مورد علاقه خود استفاده کنید. این وبسایتها روزانه پروژههای زیادی را به اشتراک میگذارند. به هیچ وجه قدرت اینترنت را دست کم نگیرید! اگر میتوانید با شرکتهای خارجی همکاری کنید از سایتهای Upwork، Toptal، Elance، iFreelanc، Craigslist، Project4hire، Demand و Media قافل نشوید. هرروز این وبسایتها را چک کنید تا از جدیدترین نیازمندیهای کاری مطلع باشید.
ارزش کارهای کوچک را بدانید. زمانیکه هنوز در عرصه فریلنسینگ تازهکار هستید، کارها و دستمزدهای اندک میتواند برای شما بهترین باشد. ممکن است بسیاری از فریلنسرهای باتجربه نسبت به پروژههای کوچک بیتوجه باشند، پس باید شما سفت به آن پروژهها بچسبید.
به کارفرما یک پیام شخصی ارسال کنید و علاقه واقعیتان را به کار ابراز کنید، مهم نیست که چقدر کوچک باشد. وقتی اولین پروژه خود را تکمیل کردید، میتوانید سابقه مثبتی برای خودتان ایجاد کنید و به این ترتیب، نمونه کار هم خواهید داشت.
خودتان را مجبور به کار کنید، حتی اگر پروژهای دم دست نداشته باشید! ممکن است در چنین مواقعی (یا حتی در اواسط کار) خسته و دلسرد شوید، اما در چنین زمانی باید به خودتان ثابت کنید که شما میتوانید.
دنبال چیزهایی که منجر به بهتر شدن وبسایتتان میشوند بگردید، در رویدادها شرکت کنید، کارهای مثبت در جامعه انجام دهید، خلاصه بیکار نمانید! تولید محتوا کنید، دنبال مشتری بگردید و برای خودتان بازاریابی کنید. وقتی سرجایِ خود استراحت میکنید، درواقع در حال از دست دادن بسیاری از مشتریان بالقوه خود هستید و در عین حال، در حال هدر دادن مهارتهای خود هستید.
برنامهریزی دقیقی داشته باشید. کار کردن بهعنوان فریلنسر به شما این امکان را میدهد که در خانه بمانید. در عین حال، این خطر هم وجود دارد که الکی وقت تلف کنید. برای خودتان برنامه تنظیم کنید و به آن پایبند باشید!
مهمترین مزیتی که نوشتن برنامه به قلم خودتان دارد، این است که میتوانید سلایق شخصیتان را در آن دخالت بدهید. ممکن است، بهترین عملکرد شما زمانی باشد که هر یک ساعت استراحت داشته باشید، یا ممکن است بهترین عملکرد شما زمانی باشد که ده ساعت مداوم پشت میز پای یک پروژه به خصوص بنشینید. همهچیز به شما بستگی دارد. مهم این است که با برنامه باشید.
اطمینان حاصل کنید که زمان کافی ببرای بررسی کار، گرفتن بازخورد از کارفرما و انجام اصلاحات لازم را در اختیار دارید. پایبند بودن به برنامهای مشخص، زمانی که خودتان رئیس خودتان هستید کمی دشوار است، اما دشوارتر زمانی است که پروژه را سر وقت تمام نکرده باشید. وقتی زمانتان را به خوبی مدیریت کرده باشید، خواهید توانست خروجی باکیفیتتری ارائه دهید، که همین موضوع، شما را به سُمتِ انجام کارهای بیشتر سوق خواهد داد.
انتقادها را با گشادهرویی بپذیرید. فریلنسرها معمولاً برای کارفرمایان زیادی کار میکنند، این یعنی آنها باید سبککار خود را متناسب با شرایط جدید تطبیق دهند. اما در طی روند کار ممکن است گاهی اختلاف نظرهایی پیش بیاید. زمانیکه کارفرمایی به شما بازخورد میدهد، خوشحال باشید و از بازخورد او استقبال کنید. آنها شما را استخدام کردهاند که کارشان را راه بیندازید، بنابراین هرچه میگویند را انجام دهید.
پلهای پشت سرتان را خراب نکنید. وقتی شما برای خودتان کار میکنید، بسیار مهم است که ارتباطات قوی و سابقهی درخشان داشته باشید. هرچه که پیش بیاید، هرگز نباید پلهای پشت سرتان را از بین برید! چون شما به عنوان فریلنسر، رئیس خودتان هستید. بنابراین شما سیمای کلی کسبوکار خود هستید.
وقتی نمیتوانید خودتان را به مردم بشناسانید خیلی سخت است که بتوانید از آنها پروژه بگیرید و برعکس، وقتی سابقه کاری ضعیفی داشته باشید، بازهم نخواهید توانست خودتان را به دیگران بشناسانید. وقتی کارفرمایان و مشتریان خود را راضی نگه دارید، خواهید دید که پیشنهادات کاری چگونه مانند سیل بر سر شما سرازیر خواهند شد.